Waunwen
tua milltir
neu lai
i'r
de-
o
Ystrad Fflur
SN739651
Mae’r enw Waunwen yn un hyfryd ac yn adlewyrchiad o'r plu gweunydd gwyn sydd yn tyfu ar y waun yn yr haf. Saif mewn man ac iddo olygfa arbennig – yn edrych i lawr ar hen abaty Ystrad Fflur ac yn groes at Pen-
Yn ôl cyfrifiad 1841, roedd yna ŵr a gwraig o’r enw John a Mary Jones yn ymgartrefi yma, ond bu’r lle yn wag am gyfnod hir tua diwedd y bedwaredd ganrif a’r bymtheg a ddechrau’r ugeinfed ganrif. Erbyn 1911, roedd yna bobl eto’n byw yn Waunwen ac mi fu yna deluoedd eraill ar ôl hynny -
Mae’r syllafu ychydig bach yn hynod, ond mae’r cyfeirnod at Waunwen yn amlwg, ac mae’n rhesymol credu bod yr enw a’r lle yn mynd nôl i gyfnod abaty Ystrad Fflur.
Indenture (counterpart) being a grant from John Vaughan of Trowscoed, co. Cardigan, Esq., of messuages and lands called Glan-
Does dim sicrwydd pryd yr adeiladwyd Waunwen, ond mae yna gyfeirnod iddo yn 1636 (NLW Crosswood Deeds).